devrimci gençlik ne demek?

Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu (TDGF) ya da daha yaygın ismiyle DEV-GENÇ (Devrimci Gençlik), 1965'in sonlarında kurulan Fikir Kulüpleri Federasyonu içerisinde yer alan öğrenciler tarafından dönemin özgünlüğünde kimi fikirsel ve mücadele pratiğine dair ayrılıklar üzerine kurulan, üniversiteli sosyalist gençlik örgütlenmesidir.¹

Hakkında

9-10 Ekim 1969'da toplanan Fikir Kulüpleri Federasyonu Olağanüstü Kurultayı'nda, federasyonun tüzüğüyle birlikte adı da değiştirildi ve "Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu" yani Dev-Genç olarak bilinen, örgütlenme oluşturulmuş oldu. Bu örgütlenmenin yeni tüzüğünün 2. maddesinde "Dev-Genç emperyalizme ve feodal kalıntılara karşı verilen halkımızın devrim mücadelesinde sosyalist gençliğin düşünce ve eyleminin geliştirilmesi amacıyla kurulmuştur. ... Federasyona bağlı dernekler "sosyalizm bilimini eylem kılavuzu edinen" üyelerden oluşur." ifadeleri yer almıştır.

10 Ekim 1969'da yapılan genel kurul Doğu Perinçek grubuyla, Münir Ramazan Aktolga ve Mahir Çayan'ın öncülük yaptığı grup arasındaki sert tartışmalarla geçer. Bu genel kurulda Mahir Çayan'ın yaptığı konuşma çok etkili olur. Genel kurulda tartışmalara rağmen ortak bir listede uzlaşılarak yeni yönetim kurulu Atilla Sarp'ın genel başkanlığında, İrfan Uçar'ın genel sekreterliğinde oluşturulur.

Dev-Genç'in kurulmasından kısa süre sonra Aydınlık dergisi içinde bölünme olur. Doğu Perinçek grubu Proleter Devrimci Aydınlık (PDA), Mihri Belli ve çevresindekiler ise Aydınlık Sosyalist Dergi'yi (ASD) çıkarır. Bir süre sonra 15-16 Haziran 1970 büyük işçi direnişi gerçekleşir. Sosyalist solda proletaryanın öncülüğünün niteliği, ittifaklar sorunu, Kemalizm'e bakış, cuntacılarla ilişkiler, örgütlenme ve mücadele biçimleri konusunda tartışmalar yoğunlaşır. Bu süreçte Aydınlık Sosyalist Dergi'de birlikte yer alan kesim içinde Mihri Belli ve Mahir Çayan-Yusuf Küpeli-Münir Ramazan Aktolga grupları arasındaki farklar ve tartışmalar gelişir.

Ülkede sertleşen mücadele koşullarında çok sayıda devrimci gençlik önderlerinden öldürülenler olur, çok sayıda gençlik lideri tutuklanır.

Dev-Genç'in genel kurulu 17-18 Ekim 1970 tarihlerinde Ankara'da SBF büyük anfisinde toplanır. Kurultay ASD içinde yoğun tartışmaların ve gerilimlerin olduğu bir dönemde gerçekleşir. Kurultay'da PDA'cılar tasfiye edilir. Dev-Genç başkanlığına Ertuğrul Kürkçü, sekreterliğe Sinan Kazım Özüdoğru, diğer MYK üyeliklerine Zafer Kutlu, Hüseyin Yavuz, Levent Eren, Fevzi Bal, Şaban İba, Cemal Salman Pakoğlu seçilir. Ancak yaşanan görüş ayrılıkları ve gerilimler nedeniyle bazı MYK üyeleri kısa süre içinde istifa ederler.

1971 yılına girildiğinde ise ülkede baskılar, gerilimler ve çatışmalar iyice artmıştır. Öğrenci gençlik içinde oluşan gruplaşmalar silahlı mücadeleye yönelir. Önce THKO'lular kısa süre sonra da THKP-C'yi oluşturan çevre soygun ve silahlı eylemlere başlar.

12 Mart'ta ordu hükümete muhtıra verir ve Süleyman Demirel hükümeti istifa eder. Muhtıradan sonraki ilk günlerde mevcut demokratik örgütlenmeler faaliyetine devam eder. Ancak 26 Nisan 1971'de sıkıyönetim ilan edilir. 27 Nisan 1971 tarihinde de başka bazı örgütlerle birlikte Dev-Genç de sıkıyönetim tarafından kapatılır.

12 Mart döneminde çok sayıda Dev-Genç üyesi gözaltına alınır, tutuklanır. Dev-Genç üye ve yöneticilerine davalar açılır. 30 Mart 1972'de Kızıldere'de Dev-Genç genel sekreteri Sinan Kazım Özüdoğru, MYK üyesi Hüdai Arıkan ile Mahir Çayan, Cihan Alptekin, Nihat Yılmaz, Ertan Saruhan, Sabahattin Kurt, Ömer Ayna, Saffet Alp öldürülür ve Dev-Genç başkanı Ertuğrul Kürkçü sağ olarak yakalanır...

Bir Değerlendirme

Yasal olarak bir dernek formunda olsa da daha sonraları genişleme göstermiş, yaygınlaşmış ve üniversite dışına da taşmıştır. Emperyalizme, Faşizme ve Oligarşiye karşı mücadele eden ve devrimci çizgide olduğunu belirten Dev-Genç, 70'li yıllar boyunca başta üniversiteler olmak üzere gençliğin içerisinde yer aldığı bir örgüt haline gelmiştir.. Dev-Genç'in 1968 kuşağı ile birlikte içerisinde farklı grupların çeşitliliği bir yandan Türkiye siyasi tarihine THKP/C, THKO ve TKP/ML gibi Türkiye'de terör örgütü sayılarak yasaklanan bir takım örgütleri kazandırıp, bu örgütlerin birbirleriyle dayanışma içerisinde olmasını sağlarken; diğer yandan Türkiye'nin dört bir yanında onlarca "gençlik önderi" çıkarmıştır.

12 Mart Sonrası

Dev-Genç içinden birbirinden farklı siyasal örgütlenmeler çıkmıştır. 12 Mart sonrasındaki gençlik ve siyasal hareketler için önemli bir referans noktası olmuştur. Muhtıra sonrasında üniversitelerde ve ülkenin değişik bölgelerinde süren ilişkiler cuntadan çıkış dönemiyle birlikte yeni örgütlenmelere dönüşür. Eski Dev-Gençlilerin cezaevinden tahliyesi ve yeni gençlik kuşağıyla buluşmalarıyla birlikte gençlik hareketinin yeni bir yükseliş dönemi yaşanır. Bu dönemde Dev-Genç referansı geniş gençlik kitleleri için önem taşımakla birlikte özellikle THKP-C sempatizanları tarafından sahiplenilmektedir. Ancak THKP-C'liler içinde ortaya çıkan görüş ayrılıkları da vardır. Bu ayrılıklar sonucunda farklı siyasal örgütlenmeler, dergiler ve kitle örgütlenmeleri oluşturulur. Böylece Dev-Genç'i referans alan farklı örgütler (Devrimci Yol, Kurtuluş, Devrimci Sol, Devrimci Kurtuluş vb.) ortaya çıkar. Bunlar içinde gençlik içinde en kitlesel ve yaygın örgütlenme 1975'te yayına başlayan Devrimci Gençlik dergisi ve 1976 yılında kurulan Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu (DGDF) ile bu zemindeki örgütlenmeler olmuştur.

Bir Değerlendirme

1974'ten sonra ise THKP-C tutuklularının cezaevinden çıkmasının ardından bu yapılanmanın siyasi iradesinin egemenliği ve örgütlenmesi sürmüştür. Darbeye gelinen süreçte Dev-Genç'liler Devrimci Yol örgütünün kadroları haline gelmiş, sonraki dönemlerde devrimci harekete ideolojik olarak koşutluğunu sürdürmekle birlikte kendi politik bağımsızlığını korumuştur. 1980 yılından sonra ise uzunca bir süre faaliyetlerini üniversitelerdeki öğrenci dernekleri bünyesinde parçalı olarak devam ettiren Devrimci Gençlik, 1989'dan itibaren faaliyetlerini merkezileştirmeye başlamış ve ilk yayınını 1990 yılında "Emperyalizme ve Faşizme Karşı Devrimci Gençlik" ismiyle çıkarmıştır. 1990'dan bu yana bu yana THKP/C geleneğini sürdürdüğünü ifade eden Devrimci Gençlik, aynı adlı yayını çıkarmaya devam etmektedir. Haziran 2013 yılında "Devrimci Yol'da Devrimci Gençlik" adında bir yayın daha çıkmaya başlamıştır.²